İngiltere merkezli Engineered Arts, dünyanın en gerçekçi insansı robotunu tanıttı. İnsanın jest ve mimiklerini şimdiye kadar en iyi taklit edebilen insansı robot olma özelliğini taşıyor.
Steam Man yani Buhar Adam, dünya tarihinin ilk insansı robotu... 19'uncu yüzyılda Kanadalı profesör George Moore tarafından icat edilen robot, döneminin enerji kaynağı buhar ile çalışıyordu. Çekçe işçi anlamına gelen robot kelimesi ise dünyaca ünlü Çek yazar Karel Capek'in 1921'de yazdığı bir bilimkurgu oyununda geçti.
O günden bugüne yıllar akıp gitti. Zaman içinde insansı robot geliştirme üzerine dünyanın dev teknoloji şirketleri çalışmaya başladı. Tesla AI Day etkinliğinde insanların günlük hayatta yapmakta zorlandığı temel görevleri yerine getirmek amacıyla tasarlanan insansı robotu 'Tesla Bot'u tanıtmıştı. O dönem gündeme bomba gibi düşse de gerçekçi insansı robot olarak görülmemişti.
Bu alanda yeni bir adım daha atıldı. İngiltere merkezli Engineered Arts, dünyanın en gerçekçi insansı robotunu tanıttı. ‘Ameca' isimli robotunun önemli bir özelliği var. Robotun jest ve mimikleri oldukça gerçekçi. Yani tıpkı bir insan gibi. Bunu şimdiye kadar bu özellikleri en iyi taklit edebilen insansı robot olma özelliğini taşıyor.
Teknolojinin hızla ilerlediği son yıllarda birçok yenilik günlük hayatımızdaki yerini çoktan aldı. 2020'ye sayılı günler kala yapılan araştırma geliştirme çalışmalarından yola çıkarak birçok icadın daha insanlığın hizmetine girmesi bekleniyor. Ancak bu yenilikler ve icatlar nasıl şekillenecek?
Sektörlerin, iş yaşamının ve teknolojinin ne yöne doğru gittiğiyle alakalı araştırmalar yapan ve bu doğrultuda Apple ve Netscape gibi dev firmalara danışmanlık hizmeti veren Institute for the Future kuruluşu 2020 yılından itibaren gelecek 10 sene içerisinde hayatımıza dahil olacak yeniliklerle alakalı bir liste hazırladı.
Bu listede belki 10 sene önce hayalini bile kuramayacağımız yenilikler yer alıyor. Lonra-Pekin arası hızlı tren seferleri, uçan arabalar, insan beyninde kullanılacak mikro çipler bu icatlardan sadece birkaçı...
The Institute for the Future üyesi Mike Liebhold, Japonya'nın özel uzay mekikleri geliştirdiğini ve 2020'li yıllarda tamamen robotların kullanıldığı bir Ay üssü kurabileceğini belirtiyor. Tokyo hükümeti bu konuda yeterli teknolojiye sahip ancak Ay'da kurulacak üssün önündeki en büyük engel bu yönde bir çalışmanın yatırım maliyeti.
2- Biyo yakıtlar fosil yakıtlarla yarışabilir hale gelecek
Amerikan ordusu 2020 yılından itibaren kullandığı yakıtın yüzde 50'sini yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edileceğini açıkladı. Özellikle okyanuslarda uzun yol kateden donanma gemilerinin bu yönde ilk adımı atacağı düşünülüyor. Her sene milyarlarca dolar harcama yapan bir kurumun bu atılımının, yakın zamanda yenilenebilir enerji kaynaklarının çevre dostu biyo yakıtlarla mali açıdan rekabet edebilir hale gelmesini hızlandıracağı öngörülüyor.
Tesla gibi birçok firma arabaların kendi kendine gidebilmesi için çok gelişmiş yazılımlar piyasaya sürdü. Şu anda Amerika başta olmak üzere birçok ülkede bu yazılımlarla aracınızın direksiyonuna dokunmadan bir noktadan belirtilen adrese gidebiliyorsunuz. Uber gibi taksi hizmeti veren teknoloji firmaları da kendi otonom araçlarını yollara çıkarabilmek için büyük çaba harcıyor. Google ve DARPA gibi kuruluşlar da bu teknolojinin öncü isimlerinden.
Popular Science dergisi otonom araçların en büyük eksikliğinin, kendi arasında kablosuz bir iletişim ağına sahip olmaması olarak gösteriyor. Ancak bu teknoloji 2020'den itibaren hemen yaygınlaşmasa da gelecek 10 senede yaşamın bir parçası olmasına kesin gözüyle bakılıyor.
4- Çin, Pekin ile Londra arasında hızlı tren hattı kuracak
Pekin hükümeti son yıllarda eski İpek Yolu'nu yeniden canlandırmak amacıyla aralarında Türkiye'nin de olduğu Batılı ülkelerle bazı görüşmeler yapmıştı. Bu kapsamda Çin'den Avrupa'ya demir yolu üzerinden kesintisiz şekilde giden ilk tren olan Çin Demiryolu Ekspresi (China Railway Express) geçtiğimiz kasım ayında uzun yolculuğunu Çekya topraklarında tamamlamıştı. Çin'in bu projesini gerçekleştirebilmesi için yaklaşık 20 ülkeyle masaya oturması gerekiyor. Bu tren hattının altyapı maliyetini karşılamak amacıyla Pekin'in diğer ülkelerle maden, kereste ve petrol gibi yer altı ve yer üstü kaynakları karşılığı bir anlaşma yapacağı açıklanmıştı.
Populer Science dergisi bunun 2020'li yıllarda mümkün olabileceğini ancak ülkeler arası bürokratik engellerin bunu zorlaştıracağını tahmin ediyor.
Teknolojik olarak uçan arabalar şu anda kullanılıyor olsa da bazı sorunlardan dolayı bu hizmetin yaygınlaşması önümüzdeki 10 sene içerisinde çok zor gözüküyor. Geçtiğimiz günlerde ABD'nin Miami şehrinde Pioneer Kişisel Hava Aracı (PAL-V) olarak adlandırılan 3 tekerlekli ve 2 yolcu kapasiteli uçan otomobilin seri üretime geçtiği ve satışa sunulduğu açıklanmıştı. Ancak hava trafik kontrolü ve bu araçların maliyetlerinin yüksek oluşu gibi etmenler bu teknolojinin yaygınlaşmasını geciktiren en büyük sorunlar.
Ancak Amerikan ordusunun DARPA'nın geliştirdiği uçan "humvee" araçlarını ordu içerisinde yaygın olarak kullanması düşünülüyor.
6-Beyne yerleştirilen mikro çiplerle aygıtları kontrol edebileceğiz
Teknoloji devi ve çip üreticisi Intel, beyne çip yerleştirip tepki alınabildiğini ancak bir aygıtı kontrol edebilecek seviyeye gelinemediğini söylüyor. Beyin, karmaşık yapısıyla hala bilim insanlarının biyolojik sırrını çözmeye çalıştığı organlarımızın başında geliyor. Liebhold "Sinirsel iletişim hem kimyasal hem de elektrikle ilgili bir eylem" diyerek 2020'den itibaren beyinlere çip takılacağını ancak çok sınırlı eylem kapasitesine sahip olacağını belirtiyor.
7- Tüm ekranlar çok ince ve OLED sistemine sahip olacak
Bilgisayar ve televizyon ekranlarında kullanılan teknoloji kullanım alanının her geçen gün genişlemesi sebebiyle oldukça hızlı gelişiyor. 2020'nin başlarında LCD tarzı monitörler kullanılmaya devam etse de neredeyse kağıt inceliğindeki OLED ekranların yakın zamanda piyasanın büyük çoğunluğunu ele geçirmesi düşünülüyor. Bu ekranların çoğunluğu da dokunmatik özelliğe sahip olacak. Liebhold bu teknoloji sayesinde duvar, ayna ve pencere camları üzerlerinde OLED ekranlarının yaygın olarak kullanılacağını öngörüyor.
Atmosfer dışına yolculuk herkesin hayal ettiği bir şey. Günümüzde oldukça masraflı olan bu teknoloji yakın zamanda belli bir zümreye has olması kaydıyla yaygın hale gelecek. Space X gibi bazı firmalar roket teknolojisinde piyasadaki rekabeti oldukça artırdı.
Ancak uzayda uzun süre kalınmasının bazı metabolizmalara nasıl tepki vereceği ve buna karşı nasıl bir önlem alınacağı henüz muamma. Ay, gök taşları ya da maden arama çalışmalarının ise ticari açıdan 2020'de başlayacak 10 yıllık dönemde yapılması şu an için pek mümkün gözükmüyor.
9- İnsan beyninin işletme gücüne sahip bilgisayarlar 1000 dolara alınabilecek
Ağ teknolojileri şirketi Cisco bu tahmini birkaç sene önce yapmıştı. Bu öngörü, bazı yönleriyle mantıklı görünüyor. Şu anda bilgisayar işlemcilerinin devir sayısı oldukça hızlı gelişiyor. Birçok teknoloji uzmanı bunun 10 sene içerisinde büyük ihtimalle mümkün olacağını düşünüyor.
10- Anında (simultane) lisan tercümesi mobil aygıtlarda yaygınlaşacak
Şu anda Google gibi teknoloji devleri Google Translate uygulaması üzerinden bunu uygulamaya başladı bile. Elbette ücretsiz olan bu uygulamanın bazı eksik yönleri bulunuyor. DARPA (ABD Savunma İleri Araştırma Projeleri Ajansı) bu konuda çok daha gelişmiş bir teknoloji kullanıyor. 2020'den sonra bu teknolojinin oldukça yaygınlaşması düşünülüyor ancak bazı dillerin tercümesi konusunda algoritmaların geliştirilmesi şart.
İnsanların bir kısmı alternatif olarak robotları, bir gün bizi alt ederek ya da daha güçlü hale getirerek ve dünyayı ele geçirerek ya da bizi pasif bir şekilde oturup programlayan tamamen teknolojiye bağımlı varlıklara dönüştürerek insan ırkının ölümüne yol açacak tehlikeli teknolojik girişimler olarak algılamaktadırlar. Tüm işlerimizi robotlar yapıyor. Aslında, “robot” kelimesinin ilk kullanımı, fabrika montaj hatlarında çalışmak üzere inşa edilmiş ve insan efendilerine isyan eden mekanik adamlarla ilgili bir oyunda meydana geldi. Bu makineler R.U.R. (Rossum’s Universal Robots), Çek oyun yazarı Karl Capek tarafından 1921’de yazılmış, adını Çekçe köle kelimesinden almıştır. “Robotik” kelimesi de bir yazar tarafından icat edildi. Rus asıllı Amerikalı bilimkurgu yazarı Isaac Asimov bu kelimeyi ilk kez 1942’de “Runabout” adlı kısa öyküsünde kullandı. Asimov, robotun insan toplumundaki rolü hakkında Capek’ten çok daha parlak ve iyimser bir görüşe sahipti. Kısa öykülerinde genellikle robotları insanın yardımcı hizmetkarları olarak nitelendirdi ve robotları ‘daha iyi, daha temiz bir ırk’ olarak görmüştür.
Peki robot tam olarak nedir? Bu aslında oldukça zor bir soru olarak ortaya çıkıyor. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli tanımlar mevcuttur:
Malzemeyi, parçaları, araçları veya özel cihazları çeşitli görevlerin yerine getirilmesi için çeşitli programlanmış hareketlerle taşımak için tasarlanmış yeniden programlanabilir, çok işlevli bir manipülatör.
Amerika Robot Enstitüsü
Normalde insanlara atfedilen işlevleri veya bir insan biçimindeki bir makineyi yerine getiren otomatik bir cihaz.
Webster’ın Sözlüğü
Yeniden programlanabilir bir manipülatör cihazı.” İngiliz Sanayi Bakanlığı. “Robotik, algının eyleme akıllı bağlantısıyla ilgilenen alandır.
Mike Brady
Robotların İlk Konseptleri
Belirli bir fiziksel görevi düzenli olarak yerine getirmek için inşa edilen mekanik bir cihazın ilk örneklerinden biri, M.Ö. 3000 civarında gerçekleşmiştir. Mısır su saatleri, saat çanlarını çalmak için insan heykelciklerini kullanmıştır. M.Ö. 400’de makara ve vidanın mucidi Taremtumlu Archytus da uçabilen bir tahta güvercin icat etmiştir. MÖ 2. yüzyılda Helenik Mısır’da konuşabilen, hareket edebilen ve kehanet yapabilen hidrolikle çalışan heykeller yaygın olarak inşa edilmiştir. M.S. birinci yüzyılda Petronius Arbiter, insan gibi hareket edebilen bir oyuncak bebek yapmıştır. Giovanni Torriani, 1557’de İmparator’un günlük ekmeğini dükkandan getirebilecek tahta bir robot yaratmıştır.
Robotik icatlar, 1700’lerde göreceli bir zirveye ulamıştır. Bu süre zarfında sayısız dahice, ancak pratik olmayan otomatlar (yani robotlar) yaratıldı. 19. yüzyıl, Edison’un konuşan bir bebeği ve Kanadalıların buharla çalışan robotu gibi yeni robotik kreasyonlarla da doluydu. Tarih boyunca bu icatlar, modern robot için ilk ilham tohumlarını atmış olsa da, 20. yüzyılda robotik alanında kaydedilen bilimsel ilerleme, önceki gelişmeleri bin kat aşmaktadır.
İlk Modern Robotlar
Bildiğimiz en eski modern robotlar, 1950’lerin başında Louisville, Kentucky’den bir mucit olan George C. Devol tarafından yaratıldı. Evrensel Otomasyondan ‘Unimate’ adlı yeniden programlanabilir bir manipülatörü icat etti ve patentini aldı. Sonraki on yıl boyunca ürününü sektörde satmaya çalıştı, ancak başarılı olamadı. 1960’ların sonlarında, işadamı/mühendis Joseph Engleberger, Devol’un robot patentini aldı ve onu endüstriyel bir robota dönüştürebildi ve robotları üretmek ve pazarlamak için Unimation adlı bir şirket kurdu. Çabaları ve başarıları sebebiyle Engleberger, sektörde “Robotiğin Babası” olarak bilinir. Akademi ayrıca yeni robotların yaratılmasında da büyük ilerleme kaydetti. 1958’de Stanford Araştırma Enstitüsü’nde Charles Rosen, ‘Shakey’ adlı bir robot geliştirmek için bir araştırma ekibine liderlik etti. Titrek ve takırtılı hareketlerinden dolayı bu ismi alan Shakey, özel, endüstriyel uygulamalar için tasarlanmış orijinal Unimate’den çok daha gelişmişti. Shakey odanın etrafında dönebilir, televizyon gözleri ile sahneyi gözlemleyebilir, tanıdık olmayan çevrelerde hareket edebilir ve bir dereceye kadar çevresine tepki verebilir durumdaydı.
Ticari ve endüstriyel robotlar günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır ve işleri insanlardan daha ucuza, daha doğru ve daha güvenilir bir şekilde yapmak için kullanılmaktadır. İnsanlar için uygun olamayacak kadar kirli, tehlikeli veya sıkıcı bazı işlerde de kullanılırlar. Robotlar, imalat, montaj, paketleme, madencilik, nakliye, dünya ve uzay araştırmaları, cerrahi, silahlar, laboratuvar araştırmaları, güvenlik ve tüketici ve endüstriyel malların seri üretiminde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Uygulamalar
Robot teknolojileri günümüzde her geçen saniye gelişmekte ve katlanarak büyümektedir.
Mevcut ve potansiyel uygulamalar şunları içeriyor:
Askeri Robotlar
Robotlar üretimde giderek daha fazla kullanılmaktadır (1960’lardan beri). Robot endüstrisi verilerine göre 2016 yılında otomotiv endüstrisi, toplam satışların %52’si ile endüstriyel robotların ana müşterisiydi. Otomobil endüstrisinde, işgücünün yarısından fazlasını karşılayabilirler.
Cobot’lar (işbirlikçi robotlar)
İnşaat Robotları: İnşaat robotları üç türe ayrılabilir: geleneksel robotlar, robotik kol ve robotik dış iskelet.
Tarım Robotları: Robotların tarımda kullanımı, yapay zeka destekli hassas tarım kavramı ve drone kullanımı ile yakından bağlantılıdır
Çeşitli tiplerde tıbbi robotlar
Mutfak otomasyonu
Zehirli atıklar veya nükleer tesisler gibi kontamine alanların temizlenmesi
Yerli robotlar
Nanorobotlar
Sürü robotiği
Otonom dronlar
Spor alanı çizgisi işaretleme
Robotik Yenilikler
Durmak bilmeyen robotik yeniliklerle, robotlar insan yaşamına yaklaşmaya ve yaşamın ve işin her alanına dahil olmaya devam ediyor. Robotik yenilikler basitçe daha önce insanlar tarafından gerçekleştirilen çeşitli görevlerin otomasyonu anlamına gelir. Robot teknolojisi, araştırma laboratuvarlarından yeni alanlara girmeye kadar uzun bir yol kat etmiştir. Kendi kendini süren araçlardan karmaşık görevleri otomatikleştirmeye ve ağır makineleri kaldırmaya kadar robotlar, insanlara her tür işte yardımcı oluyor. Küresel robot pazarının 2025 yılına kadar yaklaşık 210 milyar dolara ulaşacağı tahmin edilmektedir. Günümüzdeki robotik yeniliklerden bazıları şöyledir:
Piko: Etkileyici küçük bir robot kafasıdır. Robot, Pixel IntoFace teknolojisini kullanarak bir dizi duyguyu canlandıran etkileyici bir yüze, renk değiştiren bir tabana ve dokunmaya duyarlı bir buruna sahip olup, botu canlı ve hareketli hale getirir. Kullanıcılar, sistemin birkaç kod değişikliği ile istendiği gibi özelleştirilebilmesi için Piko’ya gerçek zamanlı güncellemeler gönderebilir.
Saul Robotu: Saul, Ebola virüsü de dahil olmak üzere virüsleri öldürmek için teknolojinin gücünden yararlanan bir mikrop öldürücü robottur. Robot, yardım görevlileri üzerinde karantina prosedürlerinin yürütüldüğü odalarda virüsü yok etmek için kullanılmıştır. Virüsün hücre duvarlarını parçalar ve zayıflatır.
Derin Duyu: Performanslarını ve güvenilirliklerini geliştirmek, yeni işlevsellik elde etmek ve robotik için yeni uygulamalar açmak için hizmet robotlarının çevre algılama yeteneklerini önemli ölçüde geliştirir.
Şişirilebilir 3D Baskılı Robotlar: Bu yumuşak robotlar, kısmen bir 3D baskı kalıbı tarafından oluşturulmuş esnek kauçuktan yapılmıştır. Yumuşak gövde, robotların iç mekaniğine zarar vermeden hareket etmelerini ve bükülmelerini sağlar. Esnek gövde ayrıca yumuşak robotları zorlu arazilerde manevra yapmak, hareket aralıklarını artırmak ve çevrelerine uyacak şekilde boyutlarını küçültmek için daha donanımlı hale getirir.
Luka Robotu: Luka, çocuklar için bir okuma robotu arkadaşıdır. Robot, 20.000’den fazla İngilizce resimli kitabı ve 70.000’den fazla Çince başlığı tanır ve okur. Luka, çocukların her zaman, her yerde bağımsız olarak okumalarını sağlar ve destekler.
UBTECH ‘Cruzr’: Müşterileri ve ekip üyelerini en çok ihtiyaç duydukları bilgilere bağlı tutmak ve bir işletmenin yeteneklerini genişletmek için tasarım yapan insansı bir hizmet robotudur. Robot, bir ofis alanı ve hatta bir havaalanı terminali çevresinde kolayca hareket edebilen mobil bir tasarıma ve kullanıcılara görsel bilgi sağlayacak geniş bir ekrana sahip. Ayrıca, işletmelerin belirli ortamlarda buna göre hareket etmeleri için birimin yeteneklerini özelleştirmelerine olanak tanıyan açık kaynaklı bir platforma sahiptir.
